Mesane (İdrar Torbası) Kanseri
Mesane (İdrar Torbası) Kanseri
Mesane Kanseri, mesanenin (idrar torbası) içini döşeyen hücrelerden köken alan bir kanser türüdür. Aynı hücreler böbreklerin ve böbrek kanallarının iç kısmını da kaplamaktadır. Fakat mesane kanseri diğerlerinden daha fazla görülmektedir. Çoğunlukla erken evrede yakalanan mesane kanseri kapalı ameliyat yöntemi ile başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Tanı da geç kalınan mesane kanserlerinde tümörün evresine göre açık ameliyat, kemoterapi ve radyoterapi seçeneklerinden biri bazen de kombine tedaviler uygulanabilmektedir.
Mesane Kanserinde Belirti ve Bulgular
Mesane kanseri için en tipik belirti idrarda genellikle ağrısız olarak pıhtılı veya pıhtısız kanama (hematüri) görülmesidir. İdrardaki kanama bazen gözle görülebilecek düzeyde olmayıp sadece yapılan idrar tahlilinde saptanabilir. İdrarda saptanan her kanama kanser nedeniyle olmamakla birlikte olası bir kanserin işaretçisi olabileceği için dikkate alınmalıdır. Kanama haricinde ise nadiren sık idrara çıkma, idrar kaçırma ve ağrılı idrar yapma mesane kanserinin belirtileri olabilir.
Mesane Kanserinde Risk Faktörleri
- Sigara içme: Mesane kanserinin gelişimi için en önemli risk faktörüdür. Sigara kullanımı sırasında akciğerler aracılığıyla kana karışan kanserojen maddeler kan dolaşımı ile çeşitli doku ve organlarda yaptığı olumsuz etkiler haricinde böbreklerden süzülerek idrar içerisinde birikir. İdrarın mesanede depolanması sırasında mesanenin iç kısmını kaplayan epitel dokusuna temas ederek kanserojen etkisi gösterir. Sigara haricinde pipo, puro, nargile ve benzeri tütün ürünleri de yine yüksek risk taşır.
- Artan Yaş: Yaş ilerledikçe mesane kanseri görülme sıklığı da artmaktadır. Mesane kanseri her yaşta görülebilse de en çok tanı 55 yaş üstünde konulmaktadır.
- Cinsiyet: Erkek cinsiyette daha çok görülmektedir.
- Kimyasallara maruz kalma: Boya, lastik, deri, tekstil endüstrilerinde çalışanlar ile arsenik ve solventlere maruz kalanlarda mesane kanseri gelişime ihtimali normal popülasyona göre daha yüksektir. İdrarın içerisindeki karsinojen maddelerin sürekli mesane epiteli ile temas halinde bulunması, mesane kanseri gelişimini tetiklemektedir.
- Kronik inflamasyon: Sürekli mesane iltihabı var ise (taş, kateter nedenli) mesane kanseri riski vardır.
- Genetik: Ebeveynlerde veya kardeşlerde olması da yine genetik yatkınlıkla mesane kanseri ihtimalini artırmaktadır.
Sistoskopi ne zaman yapılmalı?
Hastada gözle görülen bir kanama ya da idrar tetkiklerinde tespit edilen tekrarlayan kanamalar var ise böbreklerin ve idrar torbasının görüntülenmesi için ultrason tetkiki istenir. Gerekli görülürse bilgisayarlı tomografi ya da manyetik rezonans görüntüleme tetkikleri istenebilir. Şüphe kuvvetli ise ve tetkiklerde kanamanın nedeni tespit edilemez ise hastaya sistoskopi planlanır. Mesane kanserinin erken evrede yakalanmasında en değerli tanı aracı sistoskopidir. Sistoskopi fleksible optik bir alet aracılığı ile idrar yolundan girilerek mesane içerisinin kamera ile görüntülenmesidir. Dikkatli yapılan bir sistoskopi ile mesane kanserlerinin %100’üne yakınına erken evrede tanı konabilmektedir. Şüphede kalınırsa sistoskopi sırasında biyopsi alınabilir.
Mesane Kanseri Tedavisi:
Mesane kanseri tanısı konan hastalarda tespit edilen tümörlere kapalı sistem (endoskopik) ile temizleme işlemi yapılır. Bu işlem vücutta herhangi bir kesi yapılmaksızın idrar kanalından (üretra yoluyla) girilerek yapıldığı için “Trans Üretral Rezeksiyon (TUR-Mesane tümörü)” olarak adlandırılmaktadır. TUR sonrasında elde edilen tümör dokusu patolojiye gönderilerek incelenmesi sağlanır ve böylece kanserin mesanedeki yayılımı ve tipi hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olunabilir.
Mesane kanseri tedavisi planlanırken tümörün mesanedeki yerleşimi, tümörün patolojik derecesi, tümörün mesanede hangi tabakaları tuttuğu, mesane dışı organlara yayılım yapıp yapmadığı ve hastanın yaşı ve mevcut sağlık durumu göz önünde tutulur.
Mesane Kanseri Ameliyatı:
Mesane kanserlerinin çoğunluğu tanı anında sadece mesane epitelini (idrar torbası içini döşeyen hücreler) tutmuşdur ve kas tabakasına yayıklmamıştır. Bu tip mesane kanserlerine yüzeysel mesane kanseri denilir ve TUR ameliyatı çoğu durumda tedavi için yeterlidir. Mesanenin iç tabakasında bulunan epitel dokusunu geçerek kas tabakasına yayılmış olan tümörlerin tedavisi mesanenin tamamının çıkarılması, tıp literatüründeki adıyla “Radikal Sistektomi” ameliyatıdır. Radikal Sistektomi Ameliyatı sırasında mesane çıkarıldıktan sonra farklı yöntemlerle hastanın ince bağırsakları kullanılarak açık veya kapalı mesane yapılabilir.
Yüzeysel Mesane Kanseri Tekrarlar mı? Yayılır mı?
Yüzeysel mesane kanserleri TUR-MT operasyonu ile temizlendikten sonra maalesef tekrarlama eğilimindedir. Derecesi yüksek tümörler tekrarlama ve derin kas dokularına yayılma eğilimindedir. Yüzeysel yerleşimli ancak patoloji sonucu yüksek dereceli tümörlerde, tekrarlama ve yayılma olasılığını azaltmak için, TUR ameliyatından en az 2 hafta sonra mesane içerisine sonda aracılığı ile vücudun bağışıklık yanıtını arttırarak tümör dokusunda tahribata yol açan BCG (verem aşısı) verilebilir. Standart tedavide 6 hafta süren bu tedaviden sonra idame tedavisine geçilir. Hasta tümörün tekrarlama olasılığına karşı aralıklı olarak sistoskopi ve görüntüleme yöntemleri ile takip edilir.
Tüm bu takiplerin ve tedavilerin amacı, öldürücü özelliği çok yüksek olan mesane kanserini vücuttan tamamen atılabilmesini sağlamak ve tekrarlama olasılığını önlemek içindir.